Zien drinken doet drinken? Netherlands Institute of Mental Health and Addiction.
Kernpunten:
Blootstelling aan alcoholgebruik van anderen, zoals ouders, vrienden en andere rolmodellen, speelt een rol in de ontwikkeling van alcoholgebruik onder jongeren.
Dit document geeft een overzicht van de resultaten van recent wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van alcoholgebruik in de sociale omgeving (ouders, vrienden en media) op kennis, opvattingen en gebruik van alcohol door jongeren.
De invloed van de zichtbaarheid van alcohol in de sociale omgeving op kennis, opvattingen en gebruik van alcohol door jongeren
Jongeren zijn een kwetsbare groep als het gaat om alcoholgebruik. Vergeleken met volwassenen zijn jongeren gevoeliger voor de negatieve gezondheidseffecten van alcohol (Bava & Tapert, 2010). Daarnaast zijn jongeren, meer dan volwassenen, gevoelig voor invloeden vanuit de sociale omgeving (Braun et al., 2008). Omdat kinderen en (jonge) adolescenten zelf geen of weinig ervaring hebben met alcohol zijn rolmodellen (zoals ouders en vrienden) en hun gedrag voor hen een belangrijke bron van informatie (Donovan, 2004; Ryan, Jorm, & Lubman, 2010; Van der Vorst, Engels, & Burk, 2010). Daarnaast is het voor adolescenten belangrijk om relaties op te bouwen met leeftijdsgenoten. Jongeren willen ‘erbij’ horen en hebben daarom de neiging zich aan te passen aan gedragingen van (populaire) leeftijdsgenoten (Leung, Toumbourou,
& Hemphill, 2014; Lynch, Coley, Sims, Lombardi, & Mahalik, 2015; Song, Smiler, Wagoner,
& Wolfson, 2012). Blootstelling aan alcoholgebruik van anderen, met name ouders, vrienden,
maar ook blootstelling aan alcoholreclame, alcoholbeelden of andere referenties naar alcohol in de (sociale) media lijkt dan ook van belang voor de ontwikkeling van het alcoholgebruik door jongeren.
Deze factsheet geeft een overzicht van de recente literatuur naar de effecten van het zien van alcoholgebruik in de sociale omgeving op alcohol-gerelateerde normen en het drinkgedrag van kinderen en jongeren zelf. We onderscheiden daarbij drie bronnen van omgevingsinvloeden: (1) ouders, (2) vrienden en leeftijdsgenoten en (3) de media (alcoholreclame en niet-commer- ciële alcoholbeelden en -referenties).
Er is primair gebruik gemaakt van gepubliceerde systematische en meta-analyses waarin de resultaten van eerder onderzoek zijn samengevat, aangevuld met recent verschenen onderzoek. De conclusies op basis van de literatuur worden in cursieve tekst weergegeven, gevolgd door een beknopte beschrijving van de individuele studies waarop we deze conclusie baseren.
Deze factsheet geeft een overzicht van de recente literatuur naar de effecten van het zien van alcoholgebruik in de sociale omgeving op alcohol gerelateerde normen en het drinkgedrag van kinderen en jongeren zelf, gebaseerd op relevante theorieën (zie pagina 9).